Siverek Gümrük Hanı

Şanlıurfa’nın köklü ilçelerinden Siverek, tarih boyunca ticaret yolları üzerinde yer almasıyla önemli bir kültür ve ticaret merkezi olmuştur. Bu tarihî dokunun en canlı tanıklarından biri de Siverek Gümrük Hanı’dır. Bir dönem tüccarların, seyyahların ve kervanların uğrak noktası olan bu han, bugün yeniden hayat bulmuş, geçmişin izlerini günümüz kültür yaşamına taşımaktadır. Siverek Gümrük Hanı’nın yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Osmanlı dönemine uzandığı kabul edilmektedir. O yıllarda Siverek, çevre illerle yapılan ticarette önemli bir geçiş noktasıydı. Han, adını o dönemde burada yapılan gümrük işlemlerinden alır yani ticari malların giriş-çıkışında vergilendirme ve kayıt işlemleri bu han üzerinden yürütülürdü. Uzun yıllar boyunca ticaretin kalbi olan bu yapı, zamanla işlevini yitirmiş ancak tarihî dokusunu koruyarak ayakta kalmayı başarmıştır. 2000’li yılların sonlarına doğru Siverek Belediyesi tarafından kapsamlı bir restorasyon çalışması başlatılmış ve yapı, yeniden halkın hizmetine kazandırılmıştır. Bugün han, geçmişin ticaret merkezinden, günümüzün kültür ve sanat yuvasına dönüşmüştür. Gümrük Hanı, geleneksel Osmanlı şehir hanlarının mimarisine uygun şekilde, avlu etrafına dizilmiş odalardan oluşur. Yapımında bölgeye özgü bazalt taşları kullanılmıştır, bu taşlar hem yapıya sağlamlık kazandırmış hem de Şanlıurfa’nın karakteristik gri-siyah taş mimarisini yansıtmıştır.