Hereke Halı ve İpekli Dokuma Fabrikası

İzmit Körfezi’nin kuzey kıyısındaki Hereke beldesinde, 1843 yılında kurulan fabrika, 1845’te yeni yapılmakta olan sarayların döşemelik ve perdelik ihtiyacını karşılamak üzere “Hereke Fabrika-i Hümâyûnu” adıyla üretime geçmiştir. Osmanlı Devleti’nin o tarihe kadar ipekli dokuma alanında kurduğu en kapsamlı fabrika olan Hereke Fabrikası için Fransa’dan jakar tezgâhları ve tasarımcılar getirilerek üretim başlatılmıştır. Sultan II. Abdülhamid döneminde saraylar için ipekli döşemelik ve perdelik üreten Hereke Fabrikası’na halı dokuma birimleri eklenmiş ve böylece dünyaca tanınan Hereke halıcılığının temelleri atılmıştır. Hereke Fabrikası’nın en seçkin ürünleri, Osmanlı sanayisinin bir vitrini niteliğindeki saray, köşk ve kasırların dekorasyonunda kullanıldığı gibi yabancı hanedan mensuplarına verilen hediyeler yoluyla Avrupa saraylarında da kendilerine yer bulmuştur. Cumhuriyet döneminde Sümerbank çatısı altında çalışmasını sürdüren Hereke Halı ve İpekli Dokuma Fabrikası; 1995’te özelleştirme yasası kapsamında Millî Saraylar’a bağlanmıştır. Günümüzde bir müze-fabrika olarak üretimini sürdürmekte olan fabrikada Millî Saraylar araştırmacıları ile birlikte yürütülen ortak çalışmalar sonucunda özgün Hereke kumaş desenleri çıkartılarak kaybolmuş desenlerin yeniden üretimleri sağlanmakta ve bu yolla saraylarımız özgün desenli kumaşlarla orijinaline uygun hâle getirilmektedir.