Güzelyurt Kilise Cami (Aziz Gregorius Kilisesi)

Aziz Gregorius Kilisesi olarak da bilinen Güzelyurt Kilise Camii, Kapadokya içerisinde Erken Hristiyanlık Dönemi'ne ait en güzel eserlerden biridir. Güzelyurt Kilise Camii, tarihî ve mimari yönüyle Ortodoks âlemi için de büyük önem taşımaktadır. Kilise Camii, İmparator Theodosius tarafından Nenezili Din Bilgini Aziz Gregorius Theologos adına 385 yılında yaptırılmıştır. En önemli değişiklikler ise 1835 yılındaki restorasyon sırasında olmuştur. Yapı, üç nefli, bazilikal plana dönüştürülmüştür. 1924 yılında Güzelyurt’ta yaşayan Rumların mübadele ile Yunanistan'a göç etmesi sonucu camiye çevrilen kilise, "Kilise Camii" adını alarak bölge halkı tarafından ibadete açılmıştır. Yapı içerisindeki fresklerin ve bezemelerin üzerleri koruma amaçlı badana ile kapatılmıştır. Avlu girişinde yer alan çan kulesi restorasyon sırasında minareye dönüştürülmüştür. Kilise Cami’nin apsisinde bulunan ahşaptan yapılmış ve üzeri kök boyayla boyanmış ikonastasis, kilisenin camiye çevrilmesiyle yerinden taşınarak mihrap olarak düzenlenmiştir. Ahşap oymacılığının en güzel örneklerinden biri olan bu eserin yanı sıra Rus Çarı II. Nikola tarafından gönderilen ahşap ambon, ikonastasisi tamamlar niteliktedir. Derin bir taş kubbe ile örtülü yapı 12 pencereden ışık alır. Kadın mahfeli sol tarafta ayrı bir kısımdadır. Kiliseyi 8 yığma sütun tutmaktadır. Bahçesinde şapel, misafirhane, depo, fırın ile şifalı olduğuna inanılan ve 35 basamak merdivenle inilen ayazması bulunur. Merkeze 38 km uzaklıktadır.