Bergama Ulu Camii

Camiler içerisinde, çok birimli bazilikal bir plâna sahip olan, 1398-1399 tarihli Ulu Cami, inşa tarihi bilinen en eski Osmanlı Dönemi yapılarından biridir. Agia Sofia Kilisesi olarak kullanılan yapı, Sultan Yıldırım Beyazıd tarafından camiye dönüştürülmüştür. Cami, Osmanlı Mimarlık tarihi açısından önemli bir yapıdır, çünkü çok birimli bazilikal plân uygulamasının terk edilmeye başlandığı bir dönemde inşa edilmiştir. Bergama Ulu Cami, bu plan tipinin uygulanan son örneklerindendir.
Osmanlı’dan kalan en eski yapı olan Ulu Cam, mimari tarzı ve büyüklüğü ile Bursa’daki adaşına benzeyen özellikler yansıtmaktadır. Yapının dikdörtgen planlı dokuz bölüme ayrılmış harimi; ortada üç kubbe, yanlarda ise beşik tonozlarla örtülüdür. Batı duvarına bitişik bir minaresi vardır. Kale eteğinde, Selinos Deresi kıyısında olan bu cami, Bergama’nın ilk camisidir. Kentin Türk-İslam sürecine geçiş döneminde, Rum mahallesinin hemen bitişiğine düşünülmüştür. Üç kubbeli, görkemli mihrabı, dört fil ayağı sütun, 24×26 m boyutlu iç mekânı, orta kubbenin 17 m yerden yüksekliği ile geniş, aydınlık ve büyüleyici bir ortam planlanmıştır. İki kapısından biri kuzeyde mermerden büyük kapı, diğeri ise batıda sivri kemerli taş işleme kapıdır. XX. yüzyılın başında bakımsız durumdaki yapı 1905’te bir onarım geçirmiştir. 1949’da yıkılan minaresi 1956’da tekrar ele alınmış, 1970-1971 yıllarında yapılan onarımlar sırasında tamamen yıkılarak yeniden inşa edilmiştir. Şadırvan da 1949 yılından sonra eklenmiştir.