Bayındır Kümbeti
Eser 1481 yılında Akkoyunlu Rüstem Bey’in oğlu Emir Bayındır adına yaptırılmıştır. Tamamı kesme Ahlat taşıyla yapılmış olan kümbet, aynı isimle anılan mescidin 2 metre kadar güneyine inşa edilmiştir. 6.5 metre çağında kare bir kaide üzerine inşa edilen kümbetin diğer yapılardan ayrılan en önemli özelliği ise bir bölümünün sütunlu bir planla açık bir şekilde yapılmış olmasıdır. Bu özellikleri baz alındığında dünyadaki iki kümbetten biri olarak kabul görür.
Üst tarafta yapıyı çepeçevre dolanan kitâbede Bayındır Bey’in 886 Ramazanında (Kasım 1481) öldüğü belirtilmiş ve unvanları ile hayatı anlatılmıştır. Bayındır Bey’in ölümü üzerine eşi Şah Selime Hatun tarafından yaptırılan kümbetin mimarının, mescidin yan duvarında kitâbesi bulunan Baba Can olduğu sanılmakta ve bu zatın Azerbaycan veya Ahlat kökenli bir usta olduğu hususu tartışılmaktadır (geniş bilgi için bk. Sönmez, s. 371).
Kare kaide üzerinde, cenazelik katının pahlanması ile onikigen gövdeye geçilmiş olan kesme taştan yapıyı diğer kümbetlerden ayıran en önemli özellik, gövdenin dörtte üç bölümünün bodur sütunlar tarafından taşınan kemerlerle yarı açık biçimde ve Ahlat gölüne (kıble yönü) bakan bir balkon şeklinde yapılmış olmasıdır. İçten kubbe örtülü gövdenin üstünde konik bir külâh yer alır. Gövdede geometrik süslemenin hâkim olduğu bordürler. Kuşaklar ve nişler taş işçiliğini zenginleştirmektedir.
Konum
Adres: Emir Bayındır Kümbeti, 13-01, İkikubbe, Ahlat, Bitlis, Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye
Ziyaret Gün ve Saatleri
Aşağıda belirtilen gün ve saatler arasında ziyarete açıktır.
Erişilebilirlik Özellikleri
Engelsiz erişim imkânlarının ve rehber hizmetlerinin bulunup bulunmadığı bilgisine yer verilmiştir.
- Engelsiz Erişim
- Rehberlik Hizmeti
Ziyaret Notları
Ziyaret Öncesi Hazırlık • Randevu Durumu: Bayındır Kümbeti ziyareti için genellikle önceden randevu gerekmez ancak okul grupları için Ahlat Belediyesi, Müze Müdürlüğü veya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile iletişime geçmek faydalı olur. • Ücret Bilgisi: Kümbet ziyareti ücretsizdir. Ancak gezi programında Ahlat Selçuklu Mezarlığı veya Ahlat Müzesi gibi diğer mekânlar varsa giriş ücreti olup olmadığı önceden öğrenilmelidir. • Bilgilendirme: Öğrenciler ziyaret öncesinde Selçuklu mimarisi, kümbetlerin tarihi işlevi ve Bayındır Kümbeti’nin önemine dair kısa bir sunumla hazırlanmalıdır. ________________________________________ Ziyaret Sırasında Dikkat Edilecekler • Saygılı Davranış: Burası tarihi ve kültürel miras alanıdır; yüksek sesle konuşma, koşma ve uygunsuz davranışlardan kaçınılmalıdır. • Yiyecek–İçecek: Kümbet çevresinde yiyecek ve içecek tüketilmemeli; mola için ayrı bir alan seçilmelidir. • Fotoğraf Çekimi: Fotoğraf çekimine genellikle izin verilir; fakat tarihi esere zarar vermeyecek şekilde, özellikle dokunmadan çekim yapılmalıdır. • Temizlik ve Çevre: Çöpler atılmamalı, yapı taşlarına yazı yazma veya zarar verme kesinlikle engellenmelidir. • Fiziksel Güvenlik: o Kümbet çevresinde taş basamaklar, düzensiz zemin ve eğimli bölgeler olabilir; öğrenciler dikkatle yürümelidir. o Öğretmenler öğrencilerin tarihi yapıya tırmanmamasını ve duvarlara yaslanmamasını sağlamalıdır. o Kayma, düşme ve çarpma riskine karşı özellikle küçük yaş grupları yakından gözlemlenmelidir. ________________________________________ Öğretmenler İçin Öneriler • Grup Yönetimi: Öğrenciler küçük gruplara ayrılmalı, her gruptan bir öğretmen ya da sorumlu kişi bulunmalıdır. • Eğitimsel Katkı: Ziyaret sırasında öğrencilere kümbetin mimari özellikleri, taş işçiliği ve tarihî önemi gösterilerek öğrenme desteklenebilir. • Araç Trafiği: Kümbete gidiş gelişlerde öğrencilerin toplu hâlde güvenli bir şekilde hareket etmeleri sağlanmalıdır. ________________________________________ Ziyaret Sonrası Etkinlik • Değerlendirme: Öğrencilerden ziyaret sonrası gözlem defteri tutmaları veya gördükleri mimari detayları resimlemeleri istenebilir. • Drama / Rol Oynama: Ortaokul seviyesinde, Selçuklu döneminde yaşamış bir mimar veya sanatçı rolüyle canlandırma etkinliği yapılabilir. • Paylaşım: Öğrencilerin öğrendiklerini arkadaşlarıyla paylaşmaları için sınıf içi kısa sunumlar düzenlenebilir.
İletişim Bilgileri
Öğrenme Çıktıları
- HB.1.4.1. Yaşadığı yerin ve ülkemizin genel özelliklerini açıklayabilme
- HB.2.4.1. Yakın çevresinde bulunan tarihî mekân ve doğal güzellikleri belirleyebilme
- HB.3.4.1. Yakın çevresindeki tarihî mekân ve doğal güzelliklerin korunmasının önemini fark edebilme
- SB.5.3.1. Yaşadığı ildeki ortak miras ögelerine ilişkin oluşturduğu ürünü paylaşabilme
- SB.6.3.4. XI-XIII. yüzyıllar arasında meydana gelen siyasi faaliyetler ve askerî mücadelelerin Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasına etkisini özetleyebilme
- MAT.7.3.1. Şekillerin yansıma dönüşümü altındaki görüntülerinin oluşturulmasına dair çıkarım yapabilme
- MAT.8.4.3. Dairenin alan bağıntısının oluşturulma sürecinden hareketle dik dairesel silindirin hacim bağıntısına yönelik analojik akıl yürütebilme